PRYWATNY GABINET LEKARSKI

Obwód pasa stanowi cenny wskaźnik stanu zdrowia. Badania przeprowadzone na ponad stu tysiącach dorosłych osób wykazały, że wysokie ciśnienie tętnicze, zaburzenia oddychania (nocny bezdech senny), wysoki poziom cholesterolu i cukrzyca występują częściej u mężczyzn z obwodem pasa powyżej 102 cm i u kobiet z obwodem pasa powyżej 88 cm w porównaniu do grupy osób szczupłych.

Mężczyźni z obwodem talii powyżej 102 cm są pięciokrotnie bardziej narażeni na występowanie cukrzycy typu 2 niż mężczyźni z obwodem pasa poniżej 94 cm. Podobnie kobiety z obwodem pasa powyżej 88 cm są 4 razy bardziej narażone na wystąpienie cukrzycy typu 2 niż kobiety z obwodem poniżej 80 cm.

Pisaliśmy już o tym na tej stronie. Dodajmy, że idzie to zawsze w parze z nadwagą lub otyłością. Co więcej, dystrybucja nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej o lokalizacji brzusznej niezależnie od płci, czyli typu „jabłuszko” (u mężczyzn dowcipnie nazywana „mięśniem piwnym”) jest obarczona wysokim zagrożeniem innych schorzeń z tym związanych, z gorszym rokowaniem u kobiet w ten sposób tyjących. Przypominam zatem, że BMI (Body Mass Index), czyli wskaźnik masy ciała charakteryzuje relację pomiędzy masą ciała a wzrostem. Na początku każdej wizyty, obliczamy BMI, co dobrze odzwierciedla masę tkanki tłuszczowej oraz umożliwia ocenę zagrożenia śmiertelnością i chorobowością z powodu chorób towarzyszących. Wskaźnik masy ciała BMI obliczamy wg wzoru: masa ciała w kg podzielona przez wzrost wyrażony w m².

Klasyfikacja zaburzeń masy ciała	BMI (kg/m2)	Ryzyko chorób z otyłości
Niedowaga	<18,5	Niskie (ale zwiększone ryzyko innych ciężkich schorzeń)
Norma	18,5 - 24,9
Okres przed otyłością	25,0-29,9	Podwyższone w niewielkim stopniu
I° otyłości	30,0-34,9	Umiarkowanie podwyższone
II° otyłości	35,0-39,9	Wysokie
III° otyłości	>= 40,0	Bardzo wysokie

BMI niestety nie jest wiarygodnym wskaźnikiem zagrożenia chorobami dla poniższych grup osób: kobiety ciężarne, sportowcy oraz osoby o rozbudowanej tkance mięśniowej, rosnące dzieci, osoby w starszym wieku, u których trudno dokonać dokładnych pomiarów wzrostu. W takich przypadkach, a także u osób przewodnionych dokonujemy bezpośredniego pomiaru bezwzględnej i procentowej w stosunku do całego ciała zawartości tkanki tłuszczowej. Wykonanie tych prostych pomiarów nie nastręcza problemów, o ile dysponuje się wzrostomierzem, wiarygodną wagą lekarską i miarką do oceny obwodu w pasie. Te obiektywne wskaźniki są konieczne na początku wizyty, bowiem dobrze ilustrują postępy lub ich brak w osiąganiu przez naszych podopiecznych odległych celów leczniczych, które są formułowane w czasie pierwszego spotkania w zespole leczniczym.

Otyłość jest związana z częstszym występowaniem następujących schorzeń:

Cukrzyca typu 2 - stanowi 90% przypadków cukrzycy. 90% pacjentów stanowią osoby otyłe. Spadek wagi nawet o 5-10% prowadzi do obniżenia poziomu cukru we krwi i pozwala zmniejszyć dawki leków przeciwcukrzycowych, w tym insuliny.

Nadciśnienie tętnicze - wzrost masy ciała o 20% powoduje ośmiokrotny wzrost częstości występowania nadciśnienia.

Hiperlipidemia - czyli podwyższenie poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi, w konsekwencji przyśpieszona miażdżyca serca i tętnic. Poza poziomem całkowitego cholesterolu ważny dla ryzyka chorób serca jest też stosunek pomiędzy „dobrym” - cholesterol HDL i „złym” cholesterolem - cholesterol LDL. Stosunek ten jest niekorzystny u osób otyłych.

Udar mózgowy - ryzyko jego wystąpienia u osób otyłych jest dwukrotnie większe.

Niewydolność serca - ryzyko tej choroby u otyłych jest większe 1,9 razy.

Choroba niedokrwienna serca - (choroba wieńcowa) 40% przypadków tej choroby jest związane z BMI powyżej 25. Prawdopodobieństwo, że osoba otyła będzie miała chorobę wieńcową jest 2 razy większe niż u osoby z prawidłową wagą. Otyłość pogarsza także przebieg rehabilitacji pozawałowej.

Kamica pęcherzyka żółciowego - schorzenia pęcherzyka u osób otyłych występują sześciokrotnie częściej niż u szczupłych.

Zmiany zwyrodnieniowe stawów - stawy podlegające nadmiernym obciążeniom szybciej ulegają uszkodzeniu, prowadzi to do zespołów bólowych, np. kręgosłupa, stawów kolanowych.

Nowotwory - u otyłych częściej niż u szczupłych występują nowotwory macicy, sutka, pęcherzyka żółciowego, jelita grubego, prostaty.

Zaburzenia oddychania w czasie snu - objawiające się m.in. zespołem hipowentylacji bądź bezdechu sennego.

Żylaki kończyn dolnych - u osoby otyłej gorsze są warunki odpływu krwi z kończyn dolnych. Prowadzi to do nadmiernego wypełnienia krwią żył a w konsekwencji - do powstawania żylaków.

Zaburzenia hormonalne i powikłania ciąży - częściej występują u otyłych kobiet.

Zespół metaboliczny - zespół ogólnoustrojowych zaburzeń, na które składają się: otyłość właśnie typu „jabłko”, upośledzona tolerancja glukozy, zwiększone stężenie insuliny, oporność na insulinę, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, choroba niedokrwienna serca. Do klasycznego zespołu, opisanego przez Reavena, dołączono szereg dodatkowych elementów takich jak: dna moczanowa, podwyższenie poziomu kortyzolu, podwyższenie poziomu fibrynogenu, trombofilia, upośledzenie fibrynolizy (rozpuszczania skrzepów krwi) oraz wzmożone wydalanie albumin z moczem.