PRYWATNY GABINET LEKARSKI

Hiperbaria tlenowa (hyperbaric oxygenation – HBO) lub terapia tlenem hiperbarycznym (hyperbaric oxygen therapy) polega na oddychaniu 100% tlenem pod ciśnieniem wyższym od ciśnienia atmosferycznego  w odpowiednio skonstruowanej komorze ciśnieniowej zwanej komorą hiperbaryczną. Istota terapii hiperbarycznej polega na zwiększeniu dostarczenia tlenu do uszkodzonych tkanek. Umieszcza się chorego w atmosferze czystego tlenu w komorze hiperbarycznej typu monplace chaber albo podaje tlen przez maskę w komorze wielomiejscowej. W ten sposób uzyskuje się zwiększone ciśnienie tlenu w płucach, tym samym większe rozpuszczanie w osoczu i dostarczenia tlenu w większej ilości do uszkodzonych tkanek. Wysokie stężenie tlenu w osoczu  przyczynia się do zwiększenia dyfuzji tlenu z naczyń włosowatych do otaczających je niedotlenionych tkanek. Stanowi ona znaczące uzupełnienie chirurgicznego leczenia stopy cukrzycowej. Zaburzenia ukrwienia stóp u cukrzyków z wieloletnią cukrzycą źle leczoną wynikają z rozwoju zmian miażdżycowych  w naczyniach tętniczych o różnej średnicy, głównie tych o najmniejszym przekroju. Towarzyszą temu zaburzenia reologiczne krwi – większa jest lepkość i skłonność do wykrzepiania wewnątrznaczyniowego. Jednocześnie postępujące zmiany neuropatyczne w zakresie nerwów obwodowych stopy są przyczyną upośledzenia odczuwania przez chorego bólu  i zmian temperatury, co powoduje, że zazwyczaj dość późno zauważają oni zmiany na stopach. Najczęściej pierwszym objawem jest czarno-błękitne zabarwienie opuszki palucha w okresie przedzgorzelinowym. Zgorzel może być sucha lub wilgotna. Szerzy się wzdłuż powięzi i pochewek ścięgnistych. Dochodzi do postępujących zmian martwiczych w tkankach stopy. Rozwija się flora bakteryjna beztlenowa i mikrotlenowa. Powstają trudno gojące się owrzodzenia, zgorzel tkanek miękkich, zapalenie kości stopy. Leczenie zespołu stopy cukrzycowej jest wielokierunkowe. Bardzo istotna jest prawidłowa terapia internistyczna oraz chirurgiczne opracowanie rany. Metodą uzupełniającą jest właśnie hiperbaryczna terapia tlenowa. Celem jest ograniczenie infekcji, bezpośrednie działanie toksyczne na beztlenowce, poprawa gojenia się rany. Badania wykazały, że zastosowanie HBO w leczeniu skojarzonym stopy cukrzycowej doprowadziło u wielu chorych do całkowitego zagojenia się ran lub do znacznej poprawy stanu miejscowego, co zapobiega amputacjom i pozwala na ograniczenie zakresu amputacji. Obecnie skuteczne leczenie pacjentów z cukrzycą i miażdżycą, mających trudno gojące się penetrujące wzdłuż powięzi owrzodzenia na kończynach dolnych zakażone florą beztlenową nie mogą być skutecznie leczone bez zastosowania komory hiperbarycznej. Przed rozpoczęciem leczenia oraz po określonej ilości wykonanych zabiegów w komorze hiperbarycznej u pacjentów wykonuje się oksymetrię przezskórną (nieinwazyjną metodę kontroli stężenia tlenu w tkankach). Metoda ta polega na przytwierdzeniu do skóry elektrody. Rozgrzana do 37-42˚C elektroda powoduje przegrzanie skóry i poprzez poszerzenie naczyń krwionośnych  zwiększenie przepływu krwi w tym obszarze i dyfuzję tlenu pod elektrodą. Stężenie tlenu w tym miejscu odpowiada jego stężeniu w naczyniach tętniczych w tkankach. Za prawidłowe wartości przyjmuje się stężenie tlenu w tkankach 40-60 mmHg. W tkankach niedotlenionych i ranach wartości te zwykle nie przekraczają 30 mmHg. Dzięki terapii tlenem hiperbarycznym (2.0-2.8 ATA ). ATA to tzw. atmosfera absolutna, jako suma ciśnienia atmosferycznego i ciśnienia w komorze (tzw. ciśnienie na zaworach). Dzięki temu można uzyskać znaczne zwiększenie stężenia tlenu w tkankach ran i obszarach niedotlenienia do 250 mmHg. Brak wzrostu stężenia tlenu powyżej 10 mmHg przy ekspozycji 100% tlenu i 1 ATA oznacza skrajne niedokrwienie tkanek, co wiąże się zazwyczaj z brakiem odpowiedzi na terapię hiperbaryczną i koniecznością przynajmniej częściowej amputacji. Oczywiście jak każda innowacyjna metoda ma ona swoje przeciwwskazania, o czym wiedzą lekarze zajmujący się leczeniem stopy cukrzycowej. Oczywiście zdarzają się również komplikacje w wyniku zastosowania tej metody leczenia tlenem hiperbarycznym: jak uraz ciśnieniowy ucha i zatok, powodujące u pacjentów silne dolegliwości bólowe, toteż przed rozpoczęciem leczenia chorzy są uprzedzeni o możliwości wystąpienia takiego powikłania i podawane są sposoby wyrównywania ciśnienia w uchu środkowym (przełykanie, żucie). Podczas długotrwałego leczenia (ponad 20 zabiegów) może wystąpić czasowe pogorszenie widzenia na odległość, ustępujące samoistnie po 6-8 tygodniach. Istotne jest, że leczenie jest kontraktowane i refundowane przez NFZ. Jednoosobowe komory hiperbaryczne dostępne są w placówkach CM VIMED w Warszawie i w Krakowie. Telefony: Warszawa - 22 266 80 66; Kraków - 12 445 31 15. Również w Warszawie działa NZOZ Mazowieckie Centrum Terapii hiperbarycznej i leczenia ran  ul. Wołoska 137 bud "O" 02-507 Warszawa tel. 226103144