PRYWATNY GABINET LEKARSKI

Kobieta z cukrzycą pragnąca świadomie zaplanować macierzyństwo stoi przed trudnym dylematem. Ryzyko wiąże się nie tylko z nieplanowaną ciążą, ale również ze stosowaniem doustnej antykoncepcji. Nieplanowana ciąża u kobiet chorych na cukrzycę może być przyczyną powikłań dla dziecka i matki. U ciężarnych kobiet chorych na cukrzycę typu 1 i 2 w porównaniu do zdrowych częściej występują stany przedrzucawkowe i rzucawka, przedwczesne odklejanie łożyska, wielowodzie, poród przedwczesny.

U ciąży powikłanej cukrzycą mamy zwiększone ryzyko wad wrodzonych, makrosomii pourodzeniowej, hipoglikemii, niewydolności układu oddechowego.

Wskazaniem do stosowania doustnych hormonalnych leków antykoncepcyjnych u kobiet chorych na cukrzycę są: wiek poniżej 35 lat, niepalenie tytoniu, ciśnienie tętnicze w normie, brak nefropatii, retinopatii, neuropatii lub innych chorób naczyń, w tym naczyń mózgowych i obwodowych, BMI ≤30 kg/m². Przeciwwskazania to: chwiejny przebieg choroby, krótki czas trwania cukrzycy, obecność retinopatii i nefropatii, zakrzepica, palenie tytoniu.

Wydaje się, że metodą z wyboru jest minitabletka gestagenna. U kobiet chorych na cukrzycę ma znikomy wpływ na przemianę węglowodanową, za wyjątkiem lewonorgestrelu, który w niewielkim stopniu, ale zaburza ustabilizowaną cukrzycę. Alternatywą jest wkładka domaciczna bez wydzielania gestagenów, metody naturalne lub metody barierowe. Połączenie hormonów w jednofazowym, przezskórnym systemie antykoncepcyjnym również może mieć zastosowanie u kobiet chorych na cukrzycę w wieku rozrodczym. Pomimo innej drogi stosowania antykoncepcji, przeciwwskazania są takie same jak przy doustnych tabletkach antykoncepcyjnych. Zawsze powinno się okresowo przeprowadzać oznaczenie glikemii, parametrów lipidowych, badań enzymatycznych, pomiaru ciśnienia krwi i masy ciała. Przy antykoncepcji doraźnej stosuje się tabletki z dużą dawką progestagenów (0,75 mg lewonorgestrelu). Metoda ta jest możliwa do rozważenia pomimo powikłań po zastosowaniu doraźnej antykoncepcji (nudności i kilkudniowe opóźnienia krwawienia miesiączkowego). Najpoważniejsze zagrożenie to niebezpieczeństwo zakrzepicy. W celu bezpiecznego stosowania hormonalnej doustnej antykoncepcji wykonujemy oznaczenia poziomu białka C, S, antytrombiny III, czasami mutację czynnika V (czynnik V Leiden) z układem krzepnięcia włącznie.

Jeżeli są przeciwwskazania albo brak akceptacji dla doustnej antykoncepcji hormonalnej można wybrać:                                 

• metody naturalne (trzeba pamiętać jednak, że u kobiet z cukrzycą występują zaburzenia miesiączkowania i ta forma może okazać się nieskuteczna) - odsetek ciąż 6-25 %
  
  
• metody mechaniczne (prezerwatywy, kapturki na szyjkę macicy u kobiet) - odsetek ciąż 15%
  
  
• metody chemiczne (gąbki dopochwowe, środki plemikobójcze) - odsetek ciąż od kilku do 30%
  
  
• wkładki wewnątrzmaciczne - zalecane raczej u wieloródek, uważa się tą formę za skuteczną i polecaną u kobiet z zaawansowaną cukrzycą (w obecności powikłań i przeciwwskazań do antykoncepcji hormonalnej). Zwiększa jednak ryzyko zakażeń narządów rodnych, czemu sprzyja dodatkowo obecność cukrzycy.

Spirala wewnątrzmaciczna, pigułki zawierające niskie dawki hormonów lub mini pigułki mogą być stosowane między kolejnymi ciążami. Wielu chorych rozważa sterylizację, jeśli nie zamierzają już powiększać rodziny lub w przypadku ciężkich powikłań cukrzycy. Pamiętajmy jednak, że tylko prezerwatywa chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.