Jak mierzyć ciśnienie tętnicze krwi?

Łodzianie będą 14 stycznia bić rekord Guinnessa w mierzeniu ciśnienia tętniczego krwi. Niestety Łodzianie żyją najkrócej w Polsce.

Główną tego przyczyną są choroby układu krążenia, w tym nadciśnienie, które wywołuje udary mózgu, zawały serca, niewydolność krążenia i wiele innych chorób. Z mojego punktu widzenia choroba nadciśnieniowa mieści się w pojęciu szerszym tzw. cywilizacyjnego zespołu metabolicznego. Prawie jedna trzecia nie zna wartości swojego ciśnienia krwi. Jednocześnie, prawie co trzeci mieszkaniec miasta cierpi na nadciśnienie a tylko jeden na czterech jest prawidłowo leczony.

 

Pomiaru ciśnienia dokonuje się zawsze w tej samej pozycji. W przypadku pomiaru w pozycji leżącej zaleca się, aby pacjent leżał przez 5 minut przed wykonaniem badania. Po zmierzeniu ciśnienia, dokonuje się także pomiaru natychmiast po zmianie pozycji z horyzontalnej na wertykalną (pionową). Pierwszego pomiaru ciśnienia powinno się dokonywać u pacjenta na obu ramionach. W przypadku pozycji siedzącej pacjent powinien opierać obydwie swoje nogi o podłoże i pozostawać kilka minut w spokoju zupełnie rozluźniony. Niezbędne jest również podparcie ramienia, na którym założony jest mankiet sfingomanometru na wysokość serca pacjenta. W przeciwnym razie wartość może zostać zawyżona. Opuszczenie ramienia poniżej poziomu serca prowadzi do zawyżenia wyniku pomiaru ciśnienia rozkurczowego. Istotna jest również długość i szerokość mankietu, którą należy dostosować do wielkości ramienia pacjenta. Zastosowanie zbyt wąskiego mankietu może skutkować zawyżeniem wyniku pomiaru. U pacjentów otyłych dopuszcza się dokonanie pomiaru ciśnienia na ramieniu z użyciem mankietu przeznaczonego do pomiaru ciśnienia na kończynach dolnych. Mankiet należy szybko napełnić do wartości o 10-20 mm Hg przewyższającej ciśnienie powodujące zanik tętna w tętnicy ramiennej albo innej badanej. Powietrze z napełnionego mankietu należy upuszczać powoli. My lekarze staramy się wysłuchać kolejno 5 faz osłuchowych:

 

  1. wyraźny stuk zwiększający amplitudę, przez co najmniej 2 kolejne uderzenia serca
  2. przerwa osłuchowa
  3. pojawienie się szeleszczących tonów
  4. stopniowe wytłumienie wszystkich dźwięków
  5. całkowity zanik zjawisk osłuchowych

Czasami, szczególnie w zaburzeniach rytmu serca jest to niemożliwe. Uważamy, że rtęciowy sfigmomanometr jest niezastąpiony, zwłaszcza w szybkich próbach ambulatoryjnych mających na celu wykrycie neuropatii autonomicznej serca w przebiegu źle leczonej, lub nie leczonej choroby cukrzycowej. Czasami musimy wykonać ciągłe okołodobowe, (co 15 lub co 30 minut) pomiary ciśnienia tętniczego krwi, zwane w skrócie ABPM (Ambulatory Atrerial Blood Pressure Monitoring).

Rozpoznanie nadciśnienia tętniczego nie może opierać się na wyniku pomiaru w gabinecie lekarskim. Oczekujemy co najmniej 10 niezależnie wykonanych pomiarów ciśnienia w różnych dniach i godzinach, gdy średnia z tych pomiarów wynosi co najmniej 140/90 mm Hg.